 |
Prorokował kiedyś Krzysztof Klenczon, nim wypadek
na ulicach Chicago nie zgasił jego zadziornego życia: "Nie przejdziemy
do historii".. . Nie miał racji ! Ten śmieszny, zwariowany świat
fruwających marynarek, wpadających w ucho melodii i naiwnych (choć nie
zawsze) tekstów, nie przeminął bez echa. Utrwalił się na tyle w
świadomości pokolenia "szalonych lat sześćdziesiątych", że i dzisiaj
wywołuje emocje . Obie wystawy – ta w Gdyni i ta w Sopocie - nie
odtwarzają początków rock'n'rolla w Polsce ! To tylko
zbiór pamiątek po współpracy z zespołami, które
tworzyłem lub współtworzyłem w latach 60. i 70. To moja osobista
kolekcja, złożona z ponad 300 fotografii, ponad 60 ocalałych od
zniszczenia plakatów, dokumentów i eksponatów,
przypominających narodziny "mocnego uderzenia" w Polsce.
O tym opowiadają obie wystawy. Składają się z sektorów,
przedstawiających działalność zespołów i wykonawców, bez
których polska scena muzyczna lat 60. i 70. byłaby znacznie
uboższa .Kilkadziesiąt barwnych plansz 100x70 cm. (w antyramach ze
szkłem bezodblaskowym), bogata dokumentacja fotograficzna, ponad 60
plakatów (także w antyramach), ukazują – w zrozumiałym
skrócie - historię i legendę rock'n'rolla w Polsce. Duże
zainteresowanie budzą rekwizyty, umieszczone w oszklonych gablotach:
gitary Niemena, Wyrobka i Klenczona, pierwsza perkusja Czerwonych
Gitar, stroje estradowe Ady Rusowicz i Wojtka Kordy, Wyrobka i
Klenczona, rekwizyty z roku 1959 dostarczone przez Michaja Burano,
pamiątki po Tadeuszu Nalepie, mikrofon i część aparatury nagłaśniającej
o mocy 25 watów, używanej wiele lat temu w sopockim Non Stopie,
pierwsze egzemplarze gramofonu BAMBINO, magnetofonu SZMARAGD,
pocztówki dźwiękowe, okładki płyt, oryginalne partytury
popularnych w owym czasie przebojów (Niemena, Klenczona,
Nalepy)...
Nie wszystkie wydarzenia, nawet te najbardziej godne uwagi, zostały
odnotowane na wystawach. Ale jestem przekonany, że w przyszłości
wystawa wzbogaci się o nowe eksponaty i będzie trwałym zapisem nastroju
kilku niegłupich pokoleń, które traktowały
rock’n’roll nie tylko jako muzykę.
 |
Fragment
wystawy w Centrum GEMINI w Gdyni (2004) |
Sektor 1: NA POCZĄTKU BYŁ HAŁAS
RHYTHM’N’BLUES
(1959) - początki rock and rolla w Polsce, Bogusław WYROBEK -
"polski Presley", lider zespołu R&B, jeszcze w marynarskim mundurze
Reprezentacyjnego Zespołu Marynarki Wojennej w Gdyni. Pierwsze plakaty
z roku 1959. Pierwszy koncert (24.03.1959) w gdańskim klubie RYDY KOT.
Zdjęcia członków zespołu i wokalistów: Bogusława Werobka,
Marka TARNOWSKIEGO, Andzrzeja JORDANA i 15-letniego Roma ze szczepu
Lovari, Michaja BURANO, późniejszego Johna Micke’a ARLOWA
– laureata Festiwalu Piosenki YAMAHA w Tokio z miejscem przed...
Julio Iglesiasem! Napastliwy felieton Daniela PASSENTA (Polityka,
23.09.1959) pod adresem członków zespołu i WYROBKA pt.„A
rachunki odrobione?” i świadectwo szkolne WYROBKA z
„piątkami” od góry do dołu, uzupełnione dyplomem
magistra ekonomii WSE w Sopocie.

Pierwszy
plakat zespołu R&B
Sektor 2: KARAWANA IDZIE DALEJ
CZERWONO-CZARNI
(1960) - mieli być kontynuacją rockowej grupy R&B, ale w r.1962
– po przejęciu przez Estradę Szczecińską – zespół
zmienił skład, repertuar i charakter. Wystawa obejmuje zwłaszcza
pierwszy okres działalności zespołu. Pierwszy plakat z roku 1960 z
sylwetką Michaja BURANO, zdjęcia zespołu w pierwszym składzie i –
„biały kruk – pierwsza polska winylowa
„czwórka” z utworami w wykonaniu M.TARNOWSKIEGO (Elevator
Rock i When The Saints Go Rock’ n’Roll) oraz dwa utwory
w wykonaniu J. GODLEWSKIEGO (Sweet Little Sixteen i Apron Strings)...
I dalsze losy zespołu, ale już bez mojego udziału. Regulamin I
Ogólnopolskiego Turnieju Młodych Talentów w Szczecinie ,
obszerny artykuł Stefana Bratkowskiego i zdjęcia niektórych
laureatów festiwalu: Karin STANEK, Juliusza WYDRZYCKIEGO
(niebawem NIEMENA), Heleny MAJDANIEC, Wojciecha GĄSSOWSKIEGO, Wojciecha
KĘDZIORY (KORDY) i NIEBIESKO-CZARNYCH jako laureatów w kategorii
zespołów.
Sektor 3: W BŁĘKICIE I CZERNI
 |
Wojciech
Korda |
NIEBIESKO-CZARNI
(1963) – laureaci I OFMT w Szczecinie, jeden z najciekawszych
i najbardziej popularnych polskich zespołów „mocnego
uderzenia” lat 60. i 70, zwłaszcza w okresie współpracy z
NIEMENEM i Michajem BURANO, a później z KORDĄ i Adą RUSOWICZ. Na
kilku planszach kolejne etapy działalności zespołu. Pierwszy polski
winylowy longplay z muzyką „mocnego uderzenia” XL 0331
(PN.1966). Występy w paryskiej „Olympii” w imprezie z
udziałem Stevie Wondera, Dionne Warwick i grupy The Shirelles.
Zwycięski udział w prestiżowym Festiwalu Piosenki w Rennes i w
Międzynarodowym Turnieju Rock’n’Rolla w paryskim klubie
GOLF DROUOT – kolebce francuskiego rocka. Koncerty w krajach
Europy, w Azji i w Ameryce, uwieńczone udziałem zespołu w popularnym
programie amerykańskiej sieci telewizyjnej NBC Danny Sullivan and
Gang. Rock-opera NAGA z muzyką członków zespołu. I liczne
plakaty, w tym unikalne edycje autorstwa Waldemara ŚWIERZEGO i Jerzego
KRECHOWICZA.

 |
 |
Fragment
poświęcony zespołowi Niebiesko-Czarni |
Stroje
estradowe Ady Rusowicz
i Wojciecha Kordy |
Sektor 4: SPODCHMURYKAPELUSZA
Dziesięć oryginalnych plansz poświęconych
NIEMENOWI, jego twórczości i początkom naszej współpracy.
Dom w Starych Wasiliszkach w którym urodził się i szkoła do
której chodził przed repatriacją do Polski... Pierwsze kroki w
gdańskim Klubie Studentów Wybrzeża ŻAK. Współpraca z
NIEBIESKO-CZARNYMI. Pierwsze własne kompozycje. AKWARELE... I ostatni
napisany w życiu tekst: Spodchmurykapelusza, dedykowany „Czesławie
i Franciszkowi Walickim”... Pożegnanie.
 |
Fragment
wystawy poświęcony Czesławowi Niemenowi |
A w kilku gablotach „białe kruki” gitara Czesława Niemena
– pierwsze nagrania artysty, utrwalone na sześciu winylowych
singlach i „czwórkach” (EP) z udziałem
NIEBIESKO-CZARNYCH i BŁĘKITNYCH POŃCZOCH. Kilka wierszy, prospekt
wystawy malarstwa, kilka felietonów... Mało! Ale wystawę
przygotowywałem na długo przed jego niespodziewanym odejściem i kto
mógł wtedy przewidzieć, że było już ono nieuniknione.
Sektor 5: STRZAŁ W DZIESIĄTKĘ !
 |
Pierwszy
plakat zespołu |
CZERWONE GITARY
(1965) - najpopularniejszy polski zespół czterdziestolecia,
uwielbiany przez nastolatków w „różnym
wieku”. Oryginalny zespół wokalno-instrumentalny oparty o
osobowość Jerzego KOSSELI, talent Krzysztofa KLENCZONA, uzdolnienia
kompozytorskie Seweryna KRAJEWSKIEGO,i umiejętności perkusisty Jerzego
SKRZYPCZYKA. Dwie plansze - jedna poświęcona CZERWONYM GITAROM, druga
Krzysztofowi KLENCZONOWI (zginął w roku 1981 w wypadku samochodowym na
ulicach Chicago) ukazują artystyczną drogę zespołu i KLENCZONA.
|
Fragment wystawy. Po prawej
gablota z pierwszą perkusją Czerwonych Gitar i gitarą Krzysztofa
Klenczona.
Poniżej : Amerykańskie stroje
estradowe i ostania gitara Krzysztofa Klenczona
|
Sektor 6: NA DRUGIM BRZEGU TĘCZY
 |
Tadeusz
Nalepa z nowym Rickenbackerem |
BREAKOUT (1968)
- zespół spełnionych nadziei. „Wyjście Smoka”.
Pierwszy autentyczny kontakt polskiego zespołu z wielkim rockowym
światem. Dwie plansze poświecone początkom zespołu. Zgoda Tadeusza
NALEPY – lidera grupy BLACKOUT - na zmianę nazwy zespołu BLACKOUT
na BREAKOUT. Pierwszy repertuar grupy. Zdjęcia Tadeusza NALEPY i Miry
KUBASIŃSKIEJ. Opinie o koncertach za granicą, zwłaszcza rewelacyjne
porównanie polskiego zespołu z anielską grupą The SMALL FACES.
Oryginalne plakaty zespołu, szczególnie plakat holenderskiej
Agencji Paula Acketta w Hadze, informujący o spotkaniu grupy The SMALL
FACES z polskim zespołem BREAKOUT w rotterdamskiej hali widowiskowej
„De DOELEN” 3 listopada 1968 roku... Plakat autorstwa
Małgorzaty Spychalskiej „Na drugim brzegu tęczy” i dwa duże
plakaty Agencji Koncertowej Polskiego Stowarzyszenia Jazzowego,
która z inicjatywy jej dyrektora, Stanisława CEJROWSKIEGO,
opiekowała się zespołem. W gablocie: „Złota Kotwica Sopockiego
Lata’ 69” dla najpopularniejszego zespolu polskiej sceny
muzycznej roku 1969.
Sektor 7: SZUKAJ- BURZ- BUDUJ
S.B.B. -
ostatni etap mojej współpracy z zespołami rockowymi. Niezwykłe
trio: Józef SKRZEK, Anthimos APOSTOLIS, Jerzy PIOTROWSKI –
najciekawsza i najbardziej twórcza formacja muzyczna 45-lecia
polskiego rocka... Dwie plansze ze zdjęciami zespołu. Opinie prasowe.
Pełny tekst utworu Odlot... Plakaty : pierwszy - biało-czarny
z czerwoną sylwetką skorpiona i dwa niemieckie, wydane z okazji
koncertów zespołu w klubie ZOOM we Frankfurcie n/Menemi i
plenerowego koncertu w parku PALMENGARTEN.
 |
Józef
Skrzek i fragment wystawy poświęcony ekspozycji zespołu SBB |
Sektor 8: Z ARCHIWUM MARKA KAREWICZA
ZŁOTE LATA „MOCNEGO UDERZENIA - seria
wspaniałych fotogramów Marka KAREWICZA pn. „Polish
rock’n’roll”. Marek był nie tylko
artystą-fotografikiem. Był częścią polskiego rocka. Był zawsze tam
gdzie jęczały elektryczne gitary, bas wypruwał wnętrzności, a perkusja
wyznaczała rytm serca. Pod obstrzałem jego kamer znalazły się dziecięce
lata polskiego rocka, prekursorzy „mocnego uderzenia”,
gwiazdy i gwiazdki. Zapraszając Marka do Gdyni miałem określony cel.
Obok zespołów, które tworzyłem, współtworzyłem lub
z którymi współpracowałem, istniało przecież sporo
zespołów, niekiedy bardzo interesujących, bez których
polski rock i muzyka popularna byłyby znacznie uboższe. Chciałem
udowodnić, że nie zapomniałem o tych zespołach, że moja wystawa byłaby
okaleczona, gdybym ograniczył się tylko do zespołów, z
którymi utrzymywałem bezpośredni kontakt. Fotogramy Marka
uzupełniły tę lukę.
 |
Kolekcja
Marka Karewicza |
Sektor 9: ROCK I POLITYKA
To może mało efektowny, ale bardzo ciekawy i ważny dział Wystawy.
Wprawdzie oryginalny plakat, przedstawiający Karola Marksa, Bolesława
Bieruta i Józefa Stalina jako zespół rockowy, robi
wrażenie, ale najciekawsze są materiały umieszczone na planszy.
Wymagają jednak skupienia i dokładnego przeczytania zamieszczonych tam
publikacji. Najbardziej agresywny jest artykuł pt. BIG BEAT umieszczony
w prawym górnym rogu planszy. Ciekawa jest notatka kierownika
Wydziału Kultury KC PZPR, Wincentego Kraski, skierowana do
członków Biura Politycznego na temat występu NIEBIESKO-CZARNYCH
w Warszawie, umieszczona w lewym dolnym rogu planszy. Albo
niektóre tytuły prasowe, mające na celu przepędzenie groźnego
Belzebuba gdzie pieprz rośnie... W takich warunkach rodził się w Polsce
rock and roll, o czym nie wszyscy pamiętają, albo pamiętać nie chcą.
Dziś przypomina to kabaret. Kilkadziesiąt lat temu była to ponura
tragifarsa.
Sektor 10: JAK ZA KRÓLA ĆWIECZKA...
Kolekcję uzupełniają typowe REKWIZYTY z lat 50.,
60. i 70.: mikrofon Philips, do którego 24 marca 1959r.
zapowiadałem pierwszy koncert zespołu RHYTHM and BLUES, aparatura
nagłaśniająca używana w r.1960 w sopockim Non Stopie, a - w osobnej
gablocie (na zdjęciu obok) legendarny gramofon BAMBINO,
pocztówki dźwiękowe, magnetofon szpulowy SZMARAGD, radio SONATA
z adapterem, radio DIORA używane w latach 60. przez wielu
gitarzystów jako "aparatura nagłaśniająca" do gry na gitarach,
magnetofon kasetowy MK 122 i inne tego rodzaju "przedpotopowe"
dziwolągi.
ORGANIZACJA WYSTAW: MUZEUM MIASTA GDYNI i "KRZYWY
DOMEK W SOPOCIE"
SCENOGRAFIA i MONTAŻ: Barbara i Aleksander Widyńscy.
SCENARIUSZ, UKŁAD, TEKSTY, PROJEKTY
i WYKONANIE PLANSZ oraz dobór REKWIZYTÓW : Franciszek
Walicki.
COPYRIGHT © by FRANCISZEK WALICKI, Gdynia, 2013
www.polskirock.pl e-mail: walicki@polskirock.pl
|